ဦးစြာ ပထမ ယခုေဖာ္ျပေသာ ပို႔စ္အား ေရးသားသူကို Credit ေပးပါတယ္။ ပို႔စ္မွာ နာမည္ မပါတဲ႔အတြက္ Credit ေပးရာမွာ ႐ိုင္းျပသလို ျဖစ္ခဲ႔ရင္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ ေလးစားစြာျဖင့္
ကြန္ပ်ဴတာကို သံုးစဲြသူမ်ားအေနနဲ႕ ကြန္ပ်ဴတာကို သံုးစဲြေနစဥ္အတြင္းမွာ ျပဳလုပ္မိတဲ့ အမွားေတြကေန အမ်ားဆံုးျပဳလုပ္မိတဲ့ အမွား ( ၁၀ ) ခ်က္ကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ေအာင္ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ ဒါေတြကိုေရွာင္ရွားႏိုင္ရင္ေတာ့ ေတာ္ရံုနဲ႕ မိမိကြန္ပ်ဴတာမပ်က္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ( မွတ္ခ်က္ ။ ။ expert user မ်ားအတြက္မဟုတ္ပါ။ )
************************************************
( ၁ ) အေရးႀကီးေသာဖုိင္မ်ားကို backup မလုပ္ျခင္း
---------------------------------------------------------------------
မိမိသံုးစဲြေနတဲ့ data file ေတြ (word, excel, powerpoint, pagemaker, photoshop, image, media) ကို backup လုပ္မထားျခင္းဟာ ႀကီးမားတဲ့အမွားတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ေပ်ာက္သြားေတာ့မွ data recovery software မ်ားနဲ႕ ျပန္လည္ရွာေဖြျခင္းဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့နည္းလမ္းတစ္ခုေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ external drive, USB, CD, DVD တုိ႕နဲ႕ ကူးယူထားသင့္သလုိ ကြန္ပ်ဴတာအတြင္းမွာလည္း windows နဲ႕တဲြၿပီး ခဲြထားတဲ့ partition အပိုင္းမွာ သိမ္းဆည္းျခင္းမျပဳလုပ္ပဲ သီးျခား drive တစ္ခုနဲ႕ သိမ္းဆည္းသင့္ပါတယ္။
************************************************
( ၂ ) စာကိုေသခ်ာစြာမဖတ္ပဲ Next (သို႕မဟုတ္) Ok ကုိႏွိပ္ျခင္း
-----------------------------------------------------------------------
ကြန္ပ်ဴတာနဲ႕ အင္တာနက္သံုးေနစဥ္အခ်ိန္မွာ တစ္ခါတစ္ရံထြက္ေပၚလာတဲ့ box ေတြ၊ message ေတြက စာေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာမဖတ္ပဲ Next (သို႕မဟုတ္) Ok ကုိႏွိပ္လုိက္ျခင္းဟာ တစ္ခါတစ္ရံမွာ သူ႕ကို သေဘာတူညီရာေရာက္သြားၿပီး သင့္ကြန္ပ်ဴတာအတြင္းက browser ေတြ Toolbar ေတြမွာ install လုပ္သြားၿပီး ေမာင္းထုတ္မရေတာ့တဲ့ program မ်ိဳးျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ တစ္ကယ္ေတာ့ သင့္အေနနဲ႕ အဲဒီ program ကို install လုပ္ဖုိ႕ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိပါဘူး။ အဲဒီ program ဟာ ကြန္ပ်ဴတာရဲ႕ startup မွာ run ေနၿပီးေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာကိုအေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေစပါတယ္။
************************************************
( ၃ ) Save မလုပ္ျခင္း
----------------------------
စာစီစာရိုက္လုပ္ေနတုန္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပံုဆဲြေနတုန္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Video edit လုပ္ေနတုန္းပဲျဖစ္ျဖစ္ save မလုပ္ျခင္းဟာလည္း အမွားတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ သင္သံုးေနတဲ့ program ဟာ အလုိအေလ်ာက္ save လုပ္ေပးတဲ့ function ပါေပမယ့္ မိမိလက္က ctrl + s ကို မၾကာခဏ ၅ မိနစ္တစ္ၾကိမ္ေလာက္ အလိုအေလ်ာက္ႏွိပ္မိေနဖုိ႕လုိပါတယ္။ ဒါမွ မီးျပတ္သြားလုိ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ UPS မေကာင္းလုိ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Internet connection မေကာင္းလို႕ပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္ create လုပ္ေနတဲ့ data ေတြမေပ်ာက္ေတာ့ဘူးေပါ့။
************************************************
( ၄ ) ကြန္ပ်ဴတာကို နည္းစနစ္တက်မပိတ္ျခင္း
----------------------------------------------------------
ကြန္ပ်ဴတာကို အသံုးမျပဳခ်င္ေတာ့တဲ့အခ်ိန္မွာ မိမိသံုးေနတဲ့ file ေတြကို save လုပ္၊ run ေနတဲ့ application ေတြကိုပိတ္ၿပီးမွ ကြန္ပ်ဴတာက shutdown ခလုပ္ကိုႏွိပ္ၿပီး ကြန္ပ်ဴတာကိုပိတ္သင့္ပါတယ္။ တစ္ျခားနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳရင္ေတာ့ အမွားတစ္ခုကို က်ဴးလြန္မိျခင္းပါပဲ။
************************************************
( ၅ ) Email ကပါရွိလာတဲ့ attachments ဖုိင္မ်ားကိုဖြင့္ျခင္း
------------------------------------------------------------
အင္တာနက္ကေန Email ကို အသံုးျပဳသူတစ္ေယာက္အဖုိ႕ malware ေတြကိုကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ Antivirus program မရွိဘဲ Email နဲ႕အတူပါရွိလာတဲ့ attachments ဖုိင္ေတြကို မဖြင့္သင့္ပါဘူး။
ကိုယ္နဲ႕ဘယ္ေလာက္ပဲရင္းႏွီးတဲ့သူဆီကျဖစ္ပါေစ သတိထားသင့္ပါတယ္။ Virus ၀င္ေရာက္ရာ အဓိက လမ္းေၾကာင္းဟာ attachment ဖုိင္မ်ားမွျဖစ္တယ္ဆုိတာ အထူးသတိျပဳပါ။
************************************************
( ၆ ) မိမိထံေရာက္ရွိလာေသာ ေၾကာ္ျငာ email မ်ားထဲမွ ပံုစံမ်ားကိုျဖည့္သြင္းၿပီး ျပန္လည္ေပးပို႕ျခင္း
--------------------------------------------------------------------
တစ္ခါတစ္ရံမွာ ကိုယ္မသိတဲ့ ေၾကာ္ျငာ email ေတြ၀င္လာတာကို ေတြ႕ဘူးၾကမွာပါ။ ဘယ္ၿမိဳ႕မွာ အလုပ္ရမယ္။ လစာက ဘယ္ေလာက္ေပးမယ္။ ဖတ္လိုက္ရင္မက္ေလာက္စရာေတြခ်ည္းပဲ။ အဲဒီအတြက္ ဒီပံုစံမွာဒီလုိျဖည့္ပါဆုိပီးေတာ့ေပါ့။ အဲဒီလုိျဖည့္ရင္းကေန ကိုယ့္ဆီက အခ်က္အလက္ေတြျဖစ္တဲ့ usernames ေတြ၊ passwords ေတြ၊ credit card အေသးစိတ္ေတြပါသြားပါေလေရာ။ ဒါဆုိဘာဆက္ျဖစ္မလဲ စဥ္းစားၾကည့္ပါေတာ့။
************************************************
( ၇ ) Email အတြင္းမွ Spam မ်ားကိုစိတ္၀င္စားျခင္း
-------------------------------------------
ကိုယ္သံုးေနတဲ့ email အတြင္းမွာ မဖိတ္ေခၚပဲတဖဲြဖဲြေရာက္လာေနတဲ့ Spam mail ေတြကို စိတ္မ၀င္စားသင့္ပါဘူး။ ကိုယ့္အတြက္ဘာအက်ဳိးမွမရွိႏိုင္တဲ့ အဲဒီ spam mail ေတြကိုဖတ္ၾကည့္ေနမယ့္အစား delete သာလုပ္ပစ္လုိက္ပါ။
************************************************
( ၈ ) Email မ်ားကို forward လုပ္ျခင္း
---------------------------------------
ကိုယ္မသိတဲ့ email ကေန စိတ္၀င္စားစရာသတင္းအခ်က္အလက္ေတြသိရွိရတဲ့အခါ ဒါကို မိမိမိတ္ေဆြေတြ သိေစခ်င္တဲ့ေစတနာနဲ႕ forward မလုပ္မိပါေစနဲ႕။ ေကာလဟာလတစ္ခုလုိ႕သာ သတ္မွတ္ၿပီး ဖ်က္ပစ္လုိက္ပါ။ သင့္ရဲ႕ေစတနာဟာ အႏၱရာယ္ကိုဖိတ္ေခၚလိုက္တာမ်ဳိးျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။
************************************************
( ၉ ) မေကာင္းေသာ software မ်ားကို install လုပ္မိျခင္း
-------------------------------------------------------
တုိးတက္ေနတဲ့ေခတ္ႀကီးဟာ viruses ေတြ၊ malware ေတြနဲ႕ အျခား crapware ေတြျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္လုိခ်င္တဲ့ free ware software ေလးေတြ႕တဲ့အခ်ိန္မွာ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ download ခ်ၿပီးေတာ့ install မလုပ္မိပါေစနဲ႕။ ေသေသခ်ာခ်ာစိစစ္ပါ။ ဘယ္ကထုတ္တာလဲ၊ ဘာအတြက္လဲ၊ ဘယ္လုိအက်ဳိးျပဳမွာလဲ၊ ဘာေတြသံုးႏိုင္လည္း၊ ဘယ္ website ကလဲ၊ လူဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားသံုးထားလဲ စတာေတြကို internet ကိုပဲျပန္ေမးလုိက္ပါ။ ရတဲ့ result ကို မူတည္ၿပီးေတာ့မွ သံုးသင့္မသံုးသင့္စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ပါ။ install လုပ္ၿပီးမွ ဒုကၡလည္းေပး၊ ေမာင္းထုတ္လုိ႕လဲမရလုိ႕ ပ်က္ရတဲ့ကြန္ပ်ဴတာေတြမ်ားလွပါၿပီ။
************************************************
(၁၀) UPS ကိုအသံုးမျပဳျခင္းႏွင့္ အရည္အေသြးညံ့ေသာ ကြန္ပ်ဴတာအရံပစၥည္းမ်ားကိုအသံုးျပဳျခင္း
--------------------------
PC ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ Laptop ပဲျဖစ္ျဖစ္ သူ႕မွာ အပိုလွ်ပ္သိုပစၥည္းရွိရပါမယ္။ သေဘာက shutdown ခ်ဖုိ႕ အခ်ိန္ရႏိုင္ေအာင္နဲ႕ လွ်ပ္စစ္အ၀င္ကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။ အဲလုိမွမဟုတ္လို႕ Laptop computer ရဲ႕ battery ကလည္း မေကာင္း၊ PC computer ရဲ႕ UPS ကလည္းမေကာင္း၊ ရွိလည္းမရွိ ဆုိရင္ေတာ့ ပ်က္ဖုိ႕က ၇၀ % ေလာက္ေသခ်ာေနပါပီ။ ေနာက္တစ္ခ်က္က Graphic card, Memory, hard disk နဲ႕ Motherboard မေကာင္းေတာ့လုိ႕လဲလွယ္တဲ့အခ်ိန္မွာ တန္ဘိုးနည္းတဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ အသံုးျပဳပီးသားေတြကို မလဲလွယ္မိပါေစနဲ႕။ အဘိုးႏႈန္းခ်ဳိသာျခင္းရဲ႕ေနာက္ကြယ္မွာ အျခားေသာ အဓိပါယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္ေတြရွိေနတယ္ဆုိတာကို သတိျပဳေစလုိပါတယ္။
************************************************
အဆင္ေျပပါေစ
ေက်ာက္ဆည္သားေလး